نویسنده : حسان احمد ثابت العماری
ترجمه : منصور عباسی
عبادت در دنیا وآخرت دستاوردهایی دارد که برخی از آن ها عبارتند از: پرورش روح، پالایش نفس و رهانیدن انسان از بندگی ثروت، مقام، متاع، شهوات و شبهات به سوی بندگی پرور دگار آسمانها و زمین و نیز رهانیدن انسان از فروتنی و تسلیم در برابر غیر خدا و درآوردنش به بندگی خداوند و بس. عدی پسر حاتم ـ که در زمان جاهلیت به آیین مسیحیان گرویده بود ـ گوید: وقتی دعوت رسول خدا به من رسید، من به سوی شام فرار کردم. خواهر عدی به همراه کسانی دیگر از قبیله طیّ به اسارت درآمده بودند، رسول خدا بر آنان منت نهاد وآنان را آزاد کرد. خواهر عدی در پی آزادیش به نزد برادرش رفت و او را برای پذیرفتن آیین اسلام و رفتن به محضر رسول خدا تشویق کرد. مردم درباره ی آمدن عدی با هم سخن می گفتند. سرانجام عدی در حالی که صلیبی در گردن داشت، به محضر رسول خدا مشرف گردید پیامبر با دیدن صلیب آیه ی«اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ… »(….)[التوبه؛۳۱] را تلاوت فرمود، عدی می گوید، من هم گفتم: آنان، احبار ورهبانشان را پرستش نکرده اند. رسول خدا فرمود: آری! آنان(احبار ورهبان) حلال را برای مردم حرام و حرام را برایشان حلال می کنند و مردم نیز از ایشان پیروی می کردند و این یعنی پرستش کردنشان[آلبانی…].
از دیگر دستاوردهای عبادت این است که عبادت راهی است برای اصلاح و به سامان کردن جامعه؛ نماز انسان را از فحشا و منکر باز می دارد و خداشناسی ترس و هراس انسان را نسبت به خداوند افزایش می دهد. زکات و انفاق انسان را بر مهرورزی، دوستی، محبت و همکاری تربیت می کند. حج انسان را برای تبعیت کردن از فرمان خدا، نیکو عمل کردن، برادری و آماده شدن برای آخرت و کردارهای نیکوی دیگری تربیت می کند. روزه انسان را بر تقوای الهی و ترس از خدا پرورش می دهد. خداوند می فرماید: «يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ »(……)[البقره، ۱۸۳] رسول خدا نیز میفرماید:کسی که گفتار باطل و عمل به آن را ترک نکند، خداوند نیازی ندارد که [چنین فردی] خوراک و نوشیدنیش را ترک کند[……]. اگر روزه چنین تقوایی را در انسان ایجاد نکند در این صورت مقصود خداوند از واجب گرداندن روزه محقق نشده است. ماه رمضان به سوی ما روی آورده است؛ ماهی که در آن مسلمانان با انجام بسیاری از عبادتها و طاعتها، تقوا و پروای خود را افزایش می دهند. برای مؤمن بهترین زیور و زینتی که خود را به آن بیاراید، پوشیدن لباسهای زیبا و زربفت، خوشی های دنیوی، سخنان آراسته ودقیق و بلیغ نیست؛ بلکه تقوا بهترین زینت و لباس مؤمن است. به همین سبب خداوند می فرماید: « يَابَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ» (……)[الاعراف؛ ۲۶] شاعری نیز این معنا را چنین بیان کرده است و می گوید:
إذا المَرءُ لَم یَلبَس ثِیاباً مِنَ التُّقی
تَقَلَّبَ عُریاناً و إن کانَ کاسیا
و خیرُ لِباسِ المَرءِ طاعةُ ربَّهِ
ولا خیرَ خیرَ فی مَن کان للهِ عاصیا
ار آدمی را نباشد بر جان لباسی از تقوا
عریان تنش ور بپوشاند او را چندین قبا
لباسی نیست آدمی را به از پروای خدا
نباشد خیری درآن عاصی عاری از پروا
رمضان فرصتی است برای بازسازی دل های با تقوا و انجام کردار شایسته و روا. به حقیقت محروم واقعی کسی است که در این ماه از خیر بی بهره ماند و از این فرصت طلایی توشه ای بر نگیرد و کردارهایی که او را به پروردگارش نزدیک می گرداند و مایه ی خوشبختی دنیا وآخرتش است، انجام ندهد. شاعر گوید:
یا ذا الَّذِی ما کَفاهُ الذَّنبُ فِی رَجَب
حَتَّی عَصی رَبَّهُ فِی شَهرِ شَـــعبان
لقَـــد أظَلَّکَ شَهرُ الصَّبرِ بَعدَهُـما
فَــلا تُّـصَیـِّر أیضاً شَهـرَ عِصیـانِ
ای آن که در رجب سیر نگشتی از عصیان خدا
عمر شعبانت نیز چنین بگذشت در بدمستی هوا
آمدت ماه روزه و قرآن، خوان صبر و زاد تقوا
توشه ها برگیر، مدر خوانش به تیغ کردار ناروا
رمضان و دیگر موسم های بندگی خدا، فرصت هایی هستند که بندگان برای بندگی مخلصانه ی خداوند و انجام کردارهای شایسته از آنها بهره می گیرند. بندگان مخلص در این فرصت های طلایی و با ارزش در بندگی کوتاه ی نمی کنند؛ زیرا می دانند که چنین فرصت هایی چه بسا تکرار نشود و از دست دادنشان پشیمانی و حسرت را در پی خواهد داشت.
وقتی یزید رقاشی به حالت احتضار درآمد و به سرآمدن اجلش را می دید، گریه سر داد و با خود گفت: ای یزید! وقتی که از دنیا رفتی چه کسی در عوض تو نماز می گذارد؟ چه کسی به جای تو روزه می گیرد؟ و چه کسی به جای تو استغفار می کند؟ در پی این سخنان شهادتین را بر زبان آورد و سپس جان به جان آفرین تسلیم کرد.
برادر و خواهر مسلمانم! اکنون از شما می پرسم: راستی، پس از مرگ چه کسی به جای شما زکات می دهد و انفاق می کند، اگر تو خود اقدام نکنی و در ماه مبارک رمضان خود را از نسیم های رحمت خدای رحمان و وزش بادهای ایمانی بهره مند نسازی.
بار خدایا! ای شنونده ی دعوت بندگان و ای زداینده ی آثار لغزش ها و ای آمرزنده ی خطاها، ما را از توبه کنندگان قرار ده و از درگاه رحمت خود مران، همه ی گناهان ما را بیامرز و دیگر بار ما را بر خوان خرم رمضان مهمان کن و توفیق قیام ، نماز و روزه را به ما موهبت فرما ورضوان خود را نیز بهره ی ما گردان.