نویسنده: سعدالدین صدیقی
– نماز عالیترین شکل دعا و نيايش و نشان ارتباط صحيح با خداست.
– نماز فرصتی ارزشمند است تا بنده بتواند خود را در محضر خدا ببيند و به راز و نیاز با او بپردازد.
دلشدهى پايبند – مومن – در هر بار شرفيابى در حضور خداوند، چون لحظهی ديدار نزديك مىشود، بىخويشتن از خويش از سرچشمهى عشق وضو مىسازد، به نداى زيباى (حي على الصلاة) پاسخ مىدهد، به سوى محراب، چُست و چابك گام برمیدارد، بر روى باندِ افتادگى و تواضع، آهسته آهسته، پرندهتر زمرغان هوايى سرعت میگیرد و همراه با پالايشِ نيت از هر آلايش اوج گرفته و در اين سير معنوى، ذهن و اندیشه، احساس و عاطفه، رفتار و سلوک خود را، برای خدا و به یاد خدا و در جهت خدا قرار مىدهد.
در نماز، قلب در كمال بيدارى و آگاهى در قلمرو یادِ خدا قرار میگیرد و با تسلیم شدن اعضاء و جوارح، درون و بيرون در مقابل خدا خاشع میگردد.
این جاست که از رهيافت ذكر و ياد خدا نمازگزار به آرامش مىرسد.
« الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/۲۸)
«آنها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام میگیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرامبخش دلهاست.»
آرامش در دنياى پر از تشویش و اضطراب، گمشدهى انسان معاصر است.
– نماز تمرین بندگی است.
لحظه لحظههاى نماز، همهى حرکات و سكنات، خشوع و تواضع، ایستادن و خم شدن و در نهايت سر نهادن بر آستان دوست، زيباترين جلوههاى بندگی خداست. تکرار نماز در هر روز، تكرار آن در پنج وقت، تکرار جلوههای بندگی در هر ركعت و تکرار رکعات، همه، تمرین بندگی مداوم است.
گويى نمازگزار در مقابل خداى خود در اداى نماز، در هر لحظه بعد از نوشِ جرعههاى روحى و خوردن لقمههاى معنوى آن را ناكافى و نابسند دانسته، نفس، گمكرده، فرصتى ديگر مىجويد تا پله پله به ملاقات خدا در آيد.
اینها همه برای این است که تسلیم بودن و اطاعت مطلق از خداوندگار هستی در انسان به شاكله و سلوک دائمی تبدیل گردد.
نماز زمینهسازِ زندگیِ بهدور از بیتابی و بیقراری، تنگنظری و خودخواهی میباشد.
خداوند میفرماید:
«إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً * إِلَّا الْمُصَلِّينَ» (معارج/۱۹-۲۲)
« که انسان مخلوقی طبعا سخت حریص و بیصبر است. چون صدمهاى به او رسد عجز و لابه كند و چون خيرى به او رسد، بخل ورزد. غير از نمازگزاران.»
نماز انسان را از کارهای زشت و از کارهای ناپسند باز میدارد، مگر مىشود انسانی كه لذتِ حضور و حقيقتِ وقوف را درک نموده، بتواند روزی حداقل پنج بار در پیشگاه خداوند، سركش، ناسپاس و گناهآلوده بایستد؟
شرمِ حضور، اعتراف به نعمتها و اعتراف به گناهان، زمينهی توبه را فراهم و در چنين شرايطى است كه توفيق خداوندى يار گشته، انسان از فحشا و منكر پاك مىگردد.
رسول خدا -صلى الله عليه و سلم- در تمثيلى زيبا فرمود:
اگر جوى آبى از جلو خانه شما بگذرد و يكى از شما روزى پنج بار در آن خود را بشويد، آيا از پلشتى چيزى بر بدن او مىماند؟
«وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعون » (عنکبوت/۴۵)
«و نماز را (که بزرگ عبادت خداست) به جای آر، که همانا نماز است که (اهل نماز را) از هر کار زشت و منکر باز میدارد و همانا ذکر خدا بزرگتر (و برتر از حدّ اندیشهی خلق) است، و خدا به هر چه (برای خشنودی او و به یاد او) کنید آگاه است.»
توجه به دو امر مهم است:
– يكى اينكه زندگى ميدانِ ستيز، سختی و مشکلات است
– و ديگر اينكه مشکلات همیشه راه حل مادی ندارند.
خداوند ارشاد مىفرمايند كه در رفع مشكلات و دفع ضررها از نماز كمك بخواهيد.
«وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ» (بقره/۴۵)
«و یاری جویید از خدا به صبر و نماز، که نماز (با حضور قلب) امری بسیار بزرگ و دشوار است مگر بر خداپرستان فروتن.»
بر همين اساس بود كه رسول خدا صلی الله علیه وسلم هر وقت در شرایط سختی قرار مىگرفت، به نماز میایستاد.
در پايان لازم است بر اين امر تاكيد كنيم كه بر خلاف تصور رايج – در ميان بخش بزرگى از دينداران – نماز هدف ديندارى نيست.
- نماز ابزار و وسيلهاى براى تمرين بندگى و به تبع آن اجراى ديندارى صحيح مىباشد.
كسانى كه نماز را هدف مىدانند معمولا در مورد نتيجه و فايدهی نماز نيز به خطا مىروند، اين افراد نماز را امرى آخرتى مىدانند.
به گمان خود دوگانهاى را بىتوجه به كيفيت آن، ادا نموده و به انتظار اجر اخروى مىنشينند.
در حالى كه آثار و فواید نماز قبل از اینکه برای آخرت باشد برای آبادنمودن دنیاى انسانهاست. وقتی كه افراد جامعه، اهداف و مقاصد نماز را تحقق بخشند، جامعهای سالم خواهیم داشت. جامعهای که در آن قانون خداوند بر رفتار مردم حاکم خواهد بود. جامعهای برخوردار از اخلاق و به دور از فحشاء و منکر، جامعهای به آرامش رسیده .
منبع: https://t.me/saadsedighi