فضایل و احکام آب زمزم
تهیه کننده : عبدالخالق احسان
از آن جائیکه ما مسلمانان مکلفیم که هر امر شرعی را از مصادر اصلی شریعت اسلامی بگیریم، در مورد آب زمزم نیز نیاز داریم به احادیث و سخنان اندیشمندان اسلامی مراجعه نموده و فضایل، احکام و آداب استعمال آن را بدانیم تا نشود که به اثر جهالت به احکام دین مبین اسلام آب زمزم را از ارزشی که دارد بالاتر برده و یا ارزش واقعی آن را بدست فراموشی بسپاریم، لذا برآن شدم تا پیرامون فضایل و احکام و آداب وبعضی برداشت های نادرست از آب زمزم نکاتی چند خدمت عزیزان تقدیم نمایم:
فضایل و ویژگیهای آب زمزم :
آب زمزم بهترین آب درروی زمین است چنانچه ابن عباس رضی الله عنه روایت نموده که پیغمبر صلی الله علیه وسلم فرمودند {خیرماء علی وجه الأرض ماء زمزم فیه طعام الطعم وشفاءمن السقم }طبرانی – بهتر ین آب در روی زمین آب زمزم است چرا که این آب غذای خوردنی وشفای بیماری میباشد.
ویژگیهای این آب قرار آتی است :
این آب در مقدس ترین مکان روی زمین یعنی در نزدیکی بیت الله الحرام ومقام ابراهیم فواره نموده است.
قلب مبارک پیغمبر صلی الله علیه وسلم به این آب شستشو داده شده است، سینه پیغمبر صلی الله علیه وسلم چهار مرتبه شکافته شد و قلب مبارک شان به آب زمزم شسته شد چنانچه در صحیح بخاری روایت شده یکمرتبه در سنین چهار سالگی که درنزد مادر رضاعی خود حلیمه سعدیه بود ومرتبه دیگر در ده سالگی ومرتبه سوم وقتیکه با نزول وحی توسط جبرئیل به پیغبمری مبعوث شد ومرتبه چهارم شب اسراء ومعراج وقتیکه به آسمانهاعروج نمودند.
سومین ویژگی آب زمزم اینست که جانشین غذاء بوده ودر گرسنگی انسان را کفایت می کند امام قرطبی درین مورد فرمود: خداوند ملکی را فرستاد وآن ملک آب را فواره دادکه در جای خوراک میاستد ودرصحیح مسلم روایت شده: آنگاه که ابوذر رضی الله عنه به مکه آمد وداخل حرم شده ومدت سی روز درآنجا باقی ماند پیغمبر صلی الله علیه وسلم از او پرسید ازچی وقت در اینجاهستی؟ ابوذردرجواب گفت مدت سی شبانه روزمیشود پیغمبر صلی الله علیه وسلم پرسید کی تو را غذا میداد؟ اوگفت غذایی من آب زمزم بود وازنوشیدن آن فربه شدم وهیچ احساس گرسنگی نمیکنم. رسول معظم اسلام فرمودند این آب مبارکی است که غذایی خوردنی نیز میباشد. وامام ابن قیم درکتاب ارزشمندش زادالمعاد میفرماید: {کسانی زیادی را دیدم که غذایی شان آب زمزم بود وهیچ احساس گرسنگی نمیکردند وتوأم با دیگر مردمان طواف نموده و مناسک حج را به توانائی کامل انجام می دادند حتی بعضی شان برایم گفتند که مدت چهل روز غذای آنها آب زمزم بوده است.
خصوصیت دیگر آن این است که درمان بیماری های حسی و معنوی در آن نهفته است چنانچه پیغمبر صلی الله علیه وسلم در حدیث ابن عباس فرمودند: آب زمزم شفاء بیماری می باشد.
احکام وآداب استعمال آب زمزم:
نوشیدن آب زمزم سنت است و سنت بودن آن در موارد ذیل وارد شده است؛ وقت فارغ شدن حاجی از طواف خانه کعبه و قبل از شروع در سعی و هم چنان بعد از اداء دیگر مناسک حج. البته این سنت بودن فقط برای کسی هست که به حج یا عمره رفته است اما برای دیگران هیچ حکمی ندارد بلکه یک امر مباحی می باشد.
و آداب نوشیدن آب زمزم همان آداب نوشیدن همه آب ها می باشد که قرار آتی بیان می گردد: به دست راست خود بنوشد و داخل آب نفس نکشد و درسه بار نفس کشیدن {درخارج از آب} بنوشد و پیش از نوشیدن بسم الله بگوید و بعد از آن الحمد لله .
بعضی خطاها و برداشت های نادرست در مورد آب زمزم:
از جمله خطاهای شایع بین بعضی مردم گمان اینکه نوشیدن از آب زمزم از جمله مناسک وجوبی و لازمی حج و عمره است در حالیکه چنین نیست بلکه نوشیدن آن یک امر استحبابی بوده و لازمی نمی باشد.
ازجمله اشتباهات باور واعتقاد بعضی براین که خصوصیت آب زمزم با بیرون نمودن آن از مسجدالحرام تغییر میابد{مراد تغییر مزه آنست}.
اعتقاد بعضی بر استحباب و مشروعیت شستن کفن ها به آب زمزم درحالیکه این اعتقاد هیچ اصلی ندارد.
دیگراز اشتباهات در زمینه آب زمزم اعتقاد بعضی نادانان برحرام بودن پختن چیزی و امثال آن به آب زمزم می باشد.
باور به این که آوردن آب زمزم بعنوان سوغات حج یکی از ضرویات است چنانچه اگر حاجی نتواند آب زمزم بیاورد طوری احساس می شود که حج او ناقص می باشد.