نویسنده: لیزا مککرت
ترجمه: منیره نادری
اگر چه والدین نباید هرگز بچه ها را به حال گریه رها کنند، اما اگر فرزندان از حمایت عاطفی مناسبی برخوردار شوند، گریه و خشم می تواند آثار مفیدی نیز داشته باشد. دکتر آليتا جي. سالتر در کتاب اشکها و خشمها، در مورد عملکرد والدین به هنگام گریه کودکان و نوزادان، مطالب مفیدی را عرضه می کند. او پیشنهاد می کند که پدران و مادران نباید همواره در جستجوی راهی برای قطع گریه فرزندشان باشند، بلکه باید اجازه دهند که کودک دلبندشان، احساسات واقعی را تجربه کند و به طور کامل آنها را بروز دهد.
نکته ای که والدین باید به آن توجه داشته باشند، این است که هنگام گریه فرزندشان، ابتدا باید مطمئن شوند که آیا تمام نیازهای کودک برآورده شده است یا خیر؟ در واقع یکی از دلایل مهم گریه در بچه ها، عدم پاسخگویی درست به نیازهای آنان است که پدر و مادر باید در رفع آن بکوشند. حال اگر خواسته های کودک حقیقتا غیر منطقی و نامعقول است، پدر و مادر باید این احتمال را بدهند که او به خاطر رهایی از عواطف و احساسات سرکوب شده، گریه را سرداده است. همزمان با رشد فیزیکی، ایجاد تغییر در تواناییها و سازگاری با شرایط محیط، نوزادان و کودکان نوپا تنش های بسیاری را تجربه می کنند و در این میان، گریه کردن و بروز عصبانیت، تنها روشی است که به کمک آن می توانند این فشارهای روحی را تخلیه کنند. هنگامی که والدین همواره فرزند را از گریه کردن باز می دارند و با تسلیم شدن در مقابل خواسته های نامعقول او یا تنبیه کردن و بی توجهی به او، درصدد آرام کردنش برمی آیند، سبب خواهند شد که کودک تصور کند احساساتش نادرست و نابجاست و به این صورت، احتمالا سعی خواهد کرد برای خشنودی پدر و مادر، این
عواطف را سرکوب کند. باید به خاطر داشت اگر چه گریه کمتر فرزند، سبب راحتی و آسایش زندگی است، اما در حقیقت انباشته شدن فشارهای روحی سرکوب شده، در مدت کوتاهی باعث خواهد شد که کودک دلبندمان به فردی زود رنج، بی حوصله، تحریک پذیر یا حتی بیمار تبدیل شود.
بسیار دیده می شود که والدین دلسوز و مهربان، تلاش می کنند فرزندشان را آرام سازند و مانع گریه کردن او بشوند. چنین عقیده و الگویی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است و همچنان ادامه دارد. دکتر سالتر در این باره و شیوه های تخلیه این گونه تنش ها، توصیه های زیر را به والدین عرضه می کند:
۱٫ از وقتی کودک در حال گریه کردن است، او را در آغوش بگیرید، روی صندلی راحتی بنشینید و به صورت او نگاه کنید. اگر چشمانش باز است، به طور مستقیم به او بنگرید. انرژی و نیروی حیاتی وجودش را درک کنید. همچنین با خونسردی کامل و بدون هیچگونه تکان و حرکتی، او را در آغوش خود نگاه دارید.
۲. چند نفس عمیق بکشید و سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. از عشق خود به فرزندتان آگاه باشید.
٣. با فرزندتان صحبت کنید و به او بگویید: «دوستت دارم. تو در کنار من ایمن هستی. من با تو هستم و اشکالی ندارد گریه کنی.» همچنین سعی کنید در عین بیان کردن احساس و افکار خود، علت گریه او را نیز دریابید.
به عنوان مثال از او بپرسید: «آیا روز سختی را پشت سرگذاشته ای؟» یا «می دانم امروز به تو سخت گذشته است.» با گفتن چنین جمله هایی، فرزندتان را آگاه می سازید که به او توجه دارید و می خواهید او به احساس بهتری دست پیدا کند.
۴. احساسات خود را بشناسید. اگر شما نیز همچون او نیاز به گریستن دارید، این کار را انجام دهید و به او بگویید که غمگین هستید.
۵. اگر فرزندتان از شما رو برمی گرداند و نگاهتان نمی کند به او بگویید: «لطفا به من نگاه کن. من اینجا هستم. دوست دارم که تو، در کنار من، احساس امنیت و آرامش کنی.» سپس به آرامی دست و صورت فرزندتان را لمس کنید تا متوجه حضور شما بشود و احساس امنیت بیشتری کند. اگر در این شرایط، کودکتان گریه های بلندتری سر داد، تعجب نکنید، وجود چنین واکنشی کاملا طبیعی است.
۶. در کنار فرزندتان بمانید و عاشقانه او را در آغوش خود نگاه دارید تا خود به خود، از گریه کردن دست بردارد.
وقتی والدین موارد ذکر شده را رعایت کنند، فرزندشان نیز درک خواهد کرد که او مجاز به بیان عواطف واقعی خود می باشد و همچنین می آموزد که تخلیه این گونه احساسات، سبب آرام تر شدن او می شود. نوزادان، برای رها شدن از تنش های درونی، نیازمند حمایتهای والدین هستند. بدترین کاری که پدر و مادر می توانند در زمان گریه کودک انجام دهند، این است که به او بگویند: «گریه نکن» یا کلماتی را به کار ببرند که به روحيه لطيف فرزند آسیب می رساند و او را از بروز احساساتش باز می دارد. گریه کردن هرگز نباید به عنوان «رفتار بد» تلقی شود، حتی اگر دلیل این گونه رفتارها، از نظر والدین، کاملا غیر منطقی فرض شود. به هر صورت، وجود مشکلات و دردهای عاطفی در کودک، امری واقعی است و احتمالا اتفاقات و برخوردهای گذشته، سبب بروز آن شده است.
والدین اغلب گمان می کنند که دلیل مهمی برای گریه نوزادان وجود ندارد و آنان این کار را برای فریب دادن پدر و مادر انجام می دهند. همین گمان باعث می شود که در چنین موقعیتی، والدین از پاسخگویی درست به نیازهای فرزندشان امتناع بورزند. پدر و مادر فکر می کنند که انجام چنین عملی به نفع فرزندشان است و با این کار می خواهند مانع شدیدتر شدن گریه او شوند، اما اشتباه میکنند. دکتر سالتر عقیده دارد که کودکان زمانی به میل خود گریه میکنند که بخواهند فشارها و تنش های درونی را تخلیه کنند. او ادامه می دهد که گریه کردن مانند اجابت مزاج اطفال است. در حقیقت، همانگونه که سموم و مواد زائد طی عمل دفع از بدن خارج می شود، گریه نیز سبب دفع دردهای عاطفی و احساسی فرزندان می شود و وضعیت روحی آنان را تسکین می بخشد. امروزه بسیاری از والدین پی برده اند که وقتی کودکشان گریه میکند و خشمگین است، حمایت عاطفی صحیح، سبب می شود که نوزاد یا کودک نوپای آنان به فردی با عاطفه تر، مهربانتر و شادتر تبدیل گردد و رفتارهای خشونت آمیز، ناآرامیها و مشکلات خواب نیز در او فروکش کند.
برگرفته از کتاب کلیدهای پرورش فرزند شاد