آیا در همه اوقات شبانه روز می شود نماز خواند ؟
تهیه و تنظیم: خالد کوهی نژاد
پرسش:
آیا در همه اوقات شبانه روز می شود نماز خواند ؟
جواب:
با تشکر از شما بابت انتخاب تابش برای پاسخگویی به سوال تان، در جواب خدمت شما عرض می کنیم:
در طول شبانه روز می توان نماز خواند ولی در برخی اوقات از خواندن نماز نهی شده است (البته در اینکه از خواندن چه نماز هایی نهی شده است اختلاف نظر وجود دارد که در انتهای مطلب ذکر کرده ایم ) اوقات نهی شده عبارتند از:
- بعد از نماز صبح تا طلوع خورشید.
- از طلوع تا اینکه خورشید به اندازه یک نیزه بالا بیاید.( حدود ۱۵-۲۰ دقیقه بعد از طلوع).
- وقتی خورشید به وسط آسمان می رسد و سایه اجسام به حداقل می رسد تا اینکه آفتاب از وسط آسمان به سمت مغرب میل می کند.
- بعد از خواندن نماز عصر تا ابتدای غروب.
- هنگامی که خورشید در آستانه غروب قرار گرفته تا اینکه کاملا غروب کند.
برای اینکه مستدل نوشته باشیم و مطلب بهتر در خاطرمان تثبیت شود، از دو حدیث مربوط به موضوع بهره می بریم:
حديث اول: از عَمرو بن عنبسه روايت شده است که گفت: گفتم ای پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم از نماز برایم بگو فرمود: “ صل صلاة الصبح ثم اقْعُدْ عن الصلاة حتى تَطلُع الشمس وتَرتَفع ، فإنها تَطلُع بين قَرْنیْ شيطان، وحينئذ يَسجُد لها الكفار، ثم صلِّ فإن الصلاة مشهودة محضورة حتى يَستقلَّ الظلُّ بالرمح، ثم اقعُد عن الصلاة فإنه حينئذ تُسجر جهنم، فإذا أقبل الفيءُ فَصَلِّ فإن الصلاة مشهودة محضورة حتى تصلي العصر، ثم اقعُدْ عن الصلاة حتى تَغرُب، فإنها تغرب بين قرني شيطان، وحينئذ يَسجد لها الكفار”.
ترجمه: نماز صبح را بخوان سپس نماز نخوان، تا اینکه خورشید طلوع می کند و بالا می آید. زیرا خورشید در بین دو شاخ شیطان طلوع می کند، در این هنگام کافران [خورشید پرست]، برای خورشید سجده می کنند، سپس نماز بگزار که (در آن زمان فرشتگان ) می بینند و حاضر می شوند تا اینکه سایه ی نیزه روی زمین نمی ماند ( یعنی در هنگام ظهر که استوا رخ می دهد و سایه هر شی به حداقل خود می رسد ) از آن پس نماز خواندن رابس کن، زیرا در آن وقت جهنم مشتعل می شود. هر گاه سایه ی بعد از ظهر (در عربی به آن فیء می گویند) اشیاء روی زمین ظاهر گردید (که همان زمان اذان ظهر است) می توانید نماز بخوانید چه در آن وقت( فرشتگان در نماز ) نظاره گرانه حاضر می آیند تا اینکه نماز عصر را بجای آوری، آنگاه نماز نخوان تا اینکه خورشید غروب می کند، در آن وقت نماز نخوانید، زیرا در آن وقت خورشید بین دو شاخ شیطان غروب می کند و آنوقت است که کافران [خورشید پرست] برای خورشید سجده می کنند.
امام مسلم و امام احمد این حدیث را روایت کرده اند.
حدیث دوم: عن عقبة بن عامر رضي الله عنه قال: “ثلاث ساعات كان رسول الله صلى الله عليه وسلم ينهانا أن نصلي فيهنَّ أو أن نقبر فيهن موتانا: حين تطلع الشمس بازغة حتى ترتفع، وحين يقوم قائم الظهيرة حتى تميل الشمس، وحين تضيف الشمس للغروب حتى تغرب”.
ترجمه: از عقبه بن عامر رضی الله عنه چنین نقل شده است که: رسول الله صلی الله علیه و سلم در سه زمان ما را از خواندن نماز و به خاک سپردن مردگانمان نهی می نمودند: آنگاه که خورشید طلوع می کند تا اینکه بالا بیاید، وقتی که خورشید به وسط آسمان می رسد تا اینکه مایل گردد، و زمانی که خورشید در حال غروب کردن است تا اینکه کامل غروب کند.
امام مسلم، احمد، نسائی و ابوداود، این حدیث را روایت کرده اند.
همه علما اتفاق نظر دارند که در این اوقات خواندن نماز ممنوع است ولی در اینکه چه نماز هایی در این اوقات ممنوع شده است اختلاف نظر وجود دارد:
نظرات چهار مذهب اهل سنت:
۱-پیروان امام شافعي: نماز های سنتی که دارای سبب هستند مثل سنت وضو ، سنت تحیت مسجد، سنت روز جمعه و نماز سنت در مسجد الحرام…… در این اوقات جایز می باشد و باقی سنت ها که بدون سبب خوانده می شود مکروه هستند.
۲-پیروان امام ابو حنیفه: هر نوع نمازی چه فرض، سنت، قضا و ادا درست نیست، مگر نماز میت، سجده تلاوت و هم چنین بنا بر نظر ابو یوسف (از شاگردان ابو حنیفه) سنت قبلیه نماز جمعه را نیز می توان خواند .
۳-پیروان امام مالک: خواندن هیچ نماز سنتی در این اوقات درست نیست ولی نماز های نذری، سجده تلاوت، نماز های فرض عینی چه ادا وچه قضا و همچنین نماز میت اگر نگرانی در تغییر بوی پیکر میت باشد، جایز است.
۴-پیروان امام احمد حنبل: نماز سنت مطلقا دراین اوقات درست نیست، ولی نماز”تحیت مسجد” در همه احوال جایز است، نماز میت در این اوقات حرام است مگر اینکه نگرانی از تغییر بوی جنازه در میان باشد آنوقت بدون کراهت جایز است. همچنین نماز های نذری و دو رکعت نماز طواف جایز است.