توفیقات پنجگانه
فرزان خاموشي
اساس هر عمل خیری که انسان موفق به انجام آن میشود، توفیقی است از جانب خداوند که نصیب بندهاش شده است. بنابراین هرگاه انسان مؤمن توفیق انجام کار خیر را پیدا کرد باید فرصت را غنیمت شمارد و در اسرع وقت به انجام آن مبادرت ورزد.
در اینجا بر اساس آیات قرآن به ذکر چند نمونه از توفیقات خداوند که نصیب انسان می شود، اشاره میکنیم. توفیقاتی که در نتیجهی انجام آن انسان از ثمرات و نتایجی خاص از جانب خداوند برخوردار میشود:
۱- هر گاه بندهایی توفیق پیدا کرد، مشغول راز و نیاز با خداوند شود، یعنی رازهای زندگیش و نیازهایش را با خداوند در میان بگذارد، در نتیجه خداوند در مقابل درخواستش به او پاسخ میدهد. پس هر گاه خداوند از بندهاش خواست که او را بخواند برای این است که میخواهد به درخواستش پاسخ دهد.
خداوند در این مورد میفرماید : ﴿وَقَالَ رَبُّكُمُ ٱدۡعُونِيٓ أَسۡتَجِبۡ لَكُمۡۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِي سَيَدۡخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ﴾
پروردگار شما میگوید: مرا به فریاد خوانید تا بپذیرم. کسانی که خود را بزرگتر از آن میدانند که مرا به فریاد خوانند، خوار و پست داخل دوزخ خواهند گشت. (غافر ۶۰ )
۲- هر گاه بندهایی توفیق پیدا کرد بعد از ارتکاب خطا و لغزش به سوی خداوند بر گردد، توبه کند و اظهار پشیمانی و ناراحتی کند (به نسبت خطایی که مرتکب شده) در مقابل، خداوند توبه و بازگشت او را میپذیرد و از اشتباه و گناهش در میگذرد. خداوند میفرماید:
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ وَيَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ ﴾
(تنها خدا است که توبه را از بندگانش میپذیرد، و گناهان را میبخشد، و آنچه را انجام میدهید، میداند.) شوری آیه ۲۵
۳- هر گاه بندهایی توفیق پیدا کرد بهخاطر نعمتهای فراوانی که خدا به او ارزانی کرده است، زبان شکر بهجای آورد و قدردان و حقگزار خداوند باشد به این معنی که قدر موهبتهای خدادایش را بداند و حق آن نعمتها را ادا کند در مقابل این قدردانی خداوند به او پاداش افزون عطا میکند.
آنجا که میفرماید :
﴿وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ﴾
(و (ای بنیاسرائیل! به یاد آورید) آن زمان را که پروردگارتان به تاکید اعلام کرد که اگر (از نعمتهای خدادادی، به وسیله ثبات بر ایمان و تلاش در عبادت) سپاسگزاری کردید، هر آینه (نعمتهای خود را) برایتان افزایش میدهم، و اگر کافر (و ناسپاس) شدید (شما را به عذاب دردناکی گرفتار میسازم و بدانید که بیگمان عذاب من بسیار سخت است.)ابراهیم آیه ۷
۴- هر گاه بندهایی توفیق پیدا کرد که از خداوند بخواهد، گناهانی که مرتکب شده است را بپوشاند و از او درگذرد و قلم عفو بر گناهان گذشتهی او بکشد، خداوند در مقابل طلب مغفرت، او را مورد بخشش قرار میدهد و گناهانش را میپوشاند.
آنجا که میفرماید:
﴿فَقُلۡتُ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ إِنَّهُۥ كَانَ غَفَّارا ﴾
(و بدیشان گفتهام: از پروردگار خویش طلب آمرزش کنید که او بسیار آمرزنده است (و شما را میبخشاید).) سوره نوح آیه ۱۰
۵- و کسی که توفیق پیدا کرد در مقابل امکانات مادی و از مالی که خدا او را در آن جانشین قرار داده است به دیگران ببخشد، دست نیازمندان را بگیرد و راهی از مال اندوختهی خود به سوی نیازمندان باز کند :
﴿ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَأَنفِقُواْ مِمَّا جَعَلَكُم مُّسۡتَخۡلَفِينَ فِيهِۖ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَأَنفَقُواْ لَهُمۡ أَجۡرٞ كَبِيرٞ ﴾
( به خدا و پیغمبرش ایمان بیاورید، و از چیزهائی ببخشید که شما را در آنها نمایندهی (خود در تصرف، و جانشین دیگران در بهدست گرفتن اموال کرده است. زیرا کسانی که از شما ایمان بیاورند و (در راه خدا) بذل و بخشش کنند، پاداش بزرگی دارند.(حدید آیه ۷)
خداوند در مقابل آن بخشش، عوض آن را به او میدهد.
خداوند در این مورد میفرماید :
﴿قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُ لَهُۥۚ وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّزِقِينَ ﴾
(بگو: پروردگارم روزی را برای هر کس از بندگانش که بخواهد، فراخ و یا تنگ میگرداند، و هر چه را (در راه خدا) ببخشید و صرف کنید، خدا جای آن را پر میکند، و او بهترین روزی دهندگان است.)(سوره سبا آیه ۳۹)
آنچه در این چند آیه ذکر شد، فقط بخشی از توفیقات خداوند به نسبت بندگانش در عمل خیر بود که انسان مومن باید این توجه و عنایت خدا را قدر بداند و وقتی توفیق عمل خیری برای او فراهم شد، درنگ نکند و فرصت را از دست ندهد.
زیرا از دست دادن فرصتهای خیر در دنیا موجب حسرت انسان در آخرت خواهد شد.
آنجا که خداوند آن را روز حسرت نامیده است و میفرماید :
﴿وَأَنذِرِۡنُونَ ﴾
(ای پیغمبر!) ظالمان را از روز حسرت (که رستاخیز است) بترسان. آن هنگامی که کار از کار میگذرد و (همهچیز دنیا پایان میگیرد و وقت حساب و کتاب فرا میرسد، و ستمکاران میبینند که ایشان در غفلت (عمر گرانمایه را) بسر بردهاند و (به قیامت و بهشت و دوزخی) ایمان نداشتهاند.)(مریم آیه ۳۹)
هُمۡ يَوۡمَ ٱلۡحَسۡرَةِ إِذۡ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ وَهُم ۡ لَا يُؤۡم