احترام به دیگران را به فرزندانتان بیاموزید.
داوود رحمانی
باید به فرزندان بیاموزیم که دیگران هم مثل آنان آرا و نظریاتی دارند، که در برخی مسائل با آن ها اختلاف نظر و در بعضی دیګر با هم اتفاق نظر داریم. مهم این است که به آرای هم احترام بګذاریم. آنان را مسخره نکنیم و اختلاف نظر و دیدګاه نباید موجب ناراحتی قلبی شود .
هنګامی که فرزندمان از اختلاف نظر بعضی از هم بازی هایش با او شکایت میکند که نظرش را نپذیرفته اند، باید به او بیاموزیم که به رای و نظر دیګران احترام بګذارد، به ویژه اګر مخالف نظر او باشد. باید نظر مخالف را با سعه ی صدر قبول کند . مثلا بګوید: حرف شما خوب است، اما اګر این را تجربه کردیم ، نظرت چیست؟ یا بګوییم: رای شما محترم است ، سعی می کنیم از آن استفاده کنیم و مطالبی از این قبیل بګوییم که موجب آمادګی او جهت احترام به آرای دیګران می شود .
بنابراین ، باید توجه به احساسات دیګران را به فرزندمان بیاموزیم هر چند آرزویش برآورده نشده باشد، اما باید واکنش مثبتی نشان دهد . فرزندتان را در چنین موقعیتی در جای کسی قرار دهید که هدیه میبخشد و خودتان نقش دریافت کننده ی هدیه را بازی کنید. عکس العمل فرزندتان را در مقابل دریافت هدیه نشان دهید، سپس از احساسات او سوال کنید.
فرماندهی یا فرمانبرداری
تحقیقات جدید اعلام کرده اند، کودکانی که عناد خود را نشان می دهند و تمایل به استقلال دارند، بیشتر از کودکان دیګر قدرت مواجه با زندګی و موفقیت در آن دارند. هم چنین این تحقیقات نشان داده اند ، کودکانی که بیشتر سر به زیر و تسلیم هستند، به سادګی فرمانبردار دوستان بد و شکار ګروه ها و باندهای مواد مخدر می شوند.
اغلب مردم با دیدن کودک ساکت و آرام که کمتر صحبت می کند، خوش حال می شوند. اما از کودک فعال و پر جنب جوش که زیاد صحبت می کند ، بدشان می آید و او را به بدجنسی و لج بازی ، متهم می کنند. سریع از دست این کودکان عصبانی می شوند و آنان را تنبیه می کنند. اما از نظر تربیتی ، کودکی که تحرک زیاد دارد و زیاد صحبت میکند، در آینده شخصیت متوازن و متعادلی خواهد داشت و بیشتر از کودک دیګر با خواسته های زندګی و مسايل آن سازګار و هماهنګ میشود.
بلکه شخصیتی رهبر گونه می شود که دارای نظراتی است اگر در جای خود قرار گیرند، موفق می شود .
اګر مشخص شد کودک از همین حالا رهبری را دوست دارد، بهتر است جلوی او را نګیریم ، بلکه زمینه ی مناسب و وسایل لازم را برایش فراهم کنیم. اګر نشانه های خود بزرګ بینی و غرور در او نمایان شد، راهنماییش کنیم و اصول رهبری درست را به او آموزش دهیم. به او بګوییم: باید رهبر، بیشتر از دیګران سختی بکشد . نباید رهبر با خیال آسوده استراحت کند. ساده ترین مثال در این زمینه کاپیتان تیم فوتبال است . او بیشتر از اینکه دوست داشته باشد گل بزند ، از تیم دفاع می کند ، چون مسؤل تیم است . اگر تیم نیاز به تعویض داشته باشد باید او پیش قدم شود و دوستانش را بر خود ترجیح دهد و تیمش را از کنار زمین، رهبری کند. این کار برای یاد گیری آداب رهبری است.
تربیت آسان و تربیت سخت
برو کوچه بازی کن، جلوی تلویزیون بنشین، وقتی پدرت آمد به او می گویم. این برخی عبارت هایی است که برای راحتی خود به آن ها پناه می بریم. پسری برادرش را می زند ، جست و خیز می کند، فریاد می کشد و داد می زند. این رفتارها موجب می شود مادر نتواند راه چار ه ای پیدا کند ، داستانی برایش بازگو نماید یا او را مناسب با اشتباهش ، تنبیه نماید. اسان ترین راه این که بگوید : برو تلویزیون تماشا کن یا برو کوچه بازی کن. بدون توجیه و راهنمایی جلوی تلویزیون می نشیند ، در کوچه بازی می کند. مهم نیست با کی ، و چه بازی انجام می دهد یا هنگام بازی در کوچه ، چه کارهایی می کند ؟ مهم این است که مادر نفس راحتی بکشد و کمی استراحت کند.
مثل این است که، کودک با پای برهنه و بدون کفش بازی کند و پایش زخمی شود ، آن وقت او را راهنمایی و توجیه کند که باید کفش ورزشی مخصوص برای بازی ، بپوشد.این نوع تربیت سخت است . اما تربیت اسان این است که نوبت بعد به اواجازه ندهد در کوچه بازی کند . نمونه هایی از تربیت آسان: در خانه تلویزیون نداشته باشیم ، چون کودکان چیزهایی را می بینند که اخلاقشان را فاسد میکند . اما سخت تر از آن ، این است که تلویزیون و ماهواره داشته باشیم کانال هایی که ارزش ان را ندارند که فرزندان صالح ما ان را ببینند ، قفل کنیم و برای دیدن ان به خانه ی همسایه، فامیل یا دوستان نروند . از این هم سخت تر ان است که کودک نیازمند مهارت تربیتی ویژه است تا در دراز مدت بر عدم مشاهده ی برنامه های فاسد تلویزیونی، تربیت شود . کودکان را در خانه تنها بگذارد، بدون این که کانال ها را قفل یا رمز گذاری نماید.
اگر هنگام مشاهده ی تلویزیون در برخی موارد با دروغ ، شوخی بی جا و مسایلی که مخالف ارزش و عادات اجتماعی ما هستند ، ر وقت مشخصی، خاموش کند و به بازی ، مطالعه یدروس یا خواب بپردازد، بهتر از آن است که تلویزیون را به طور کلی خاموش کنیم.
یکی از راه های آسان تربیتی ، تنبیه بدنی کودک به عنوان وسیله ی موثر برای پیش گیری اشتباهی است که انجام داده است . اما سخت تر از آن صبر ، توجیه ، گفت وگو، تلاش زیاد و استفاده از وسایل تنبیهی دیگری است که ضرر آن ها از تنبیه بدنی کمتر است.
آموزش مسئولیت پذیری به کودک
پدر و مادر چگونه می توانند فرزندان خود را به مسئولیت پذیری عادت دهند؟
برای جواب این سؤال، نمونه ای ذکر می کنیم که روزانه هنگام آماده شدن کودک به مدرسه، در بسیاری از خانواده ها روی می دهد. مادر، به اتاق فرزندش می رود و او را بیدار می کند، اما بعد از مدتی می بیند فرزندش هنوز خواب است. دوباره او را بیدار می کند؛ سپس بعد از چند دقیقه که بر می گردد می بیند باز هم بیدار نشده است. هر روز این جریان ادامه دارد تا کودک بیدار شود. لباس بپوشد، غذا بخورد وبه موقع به مدرسه برسد. متاسفانه بعضی از این کودکان سن ۸سال به بالا دارند. باز هم به مادرشان اعتماد می کنند تا مسؤلیت بیداری آنان را بپذیرند. مادر وظیفه دارد تنها یک بار فرزندش را بیدار و غذا برایش آماده کند تا بخورد و به مدرسه برود. مدرسه و پدر و مادر نتایج سستی کودک را با هماهنگی همدیگر، بررسی می کنند.
مدرسه وظیفه دارد کودک را به خاطر تاخیرسرزنش کند، مادر هم باید در خانه خط قرمز و حدودی برای سستی کودک وضع کند. مثلا او را به خاطر تکرار دیر بیدار شدن، از بعضی فعالیتها یی که دوست دارد محروم نماید. اگر مادر تنبیه خود را با جدیت وبه مدت سه روز ادامه دهد متوجه می شود که کودک به محض شنیدن صدای مادر بیدار می شود و…..
آموزش تفکر سالم به کودک
فرزندانمان، برای آموزش شیوه ی تفکر سالم به کمک ما نیاز دارند تا در حل مشکلات روزانه به آنان کمک کند.
فرزندانمان نیازمند بازی و کسب مهارت هایی هستند تا تفکر سالم را در وجود آنها شکوفا کند. بازی هایی مثل جعبه(مکعب) پلی استیشن و…. نیازمند فعالیت عقلی کودک و زمان مناسبی است که درست فکر کند تا آنچه می خواهد بدست آورد.
حمایت از کودک
یکی از وظایف تربیتی والدین، حمایت کودک در برابر آسیب های احتمالی است که باید آن را به انجام دهند:
یک : حمایت در برابر دوستان بد؛ کودک به محض ورود به مدرسه یا باشگاه ورزشی، با دوستان جدید آشنا می شود. والدین وظیفه دارند بهترین دوست را برای فرزندشان انتخاب کنند.
دوم: مواظبت از کودک در برابر بعضی از کتب و مجلات؛ بهتر است ابتدا کتاب و مجلات توسط والدین بررسی شود و نقاط مثبت و منفی را به فرزندانمان تذکر دهیم.
سوم: تلوزیون: مواظبت از تلوزیون باید به سه شکل صورت گیرد:
الف) اصلاح اشتباه و رفتار های نادرست بر نامه و فیلم های تلوزیون.
ب) استفاده از فیلم یا کارتون جایگزین یا هدفمند می توان این کار را با ضبط کارتون مناسب از ماهواره یا خرید برنامه های ویدئویی، انجام داد.
ج) زمان مشخصی را به مشاهده ی تلوزیون اختصاص دهیم. مثلا یک ساعت بعد از آن فرزندان را به مطالعه دروس، بازی و خواب بپردازند. باید تعادلی در برنامه باشد. مثلا قرار نیست تمام روز را به مطالعه بپردازد یا تلویزیون نگاه کند؛ بلکه باید وقت و زمان مشخصی برای کودکان تنظیم کند.